گل‌های معرفت - اریک امانوئل اشمیت

پیش از این هیچ کتابی از اریک امانوئل اشمیت فرانسوی نخوانده بودم و تنها آشنایی‌ام با او محدود به چند یادداشت معرفی کتاب و یا کتابهایی بود که همواره در قفسه‌های کتابفروشی‌ به چشمم می‌خورد. کتابهایی مثل "خرده جنایت های زناشوهری" یا "زمانی  که یک اثر هنری بودم". اما هیچوقت هیچکدام را نخواندم تا اینکه به واسطه‌ی همخوانی با نویسنده‌ی خوب وبلاگ میله بدون پرچم مدتی پیش به همراه چند دوست دیگر به سراغ خوانش کتاب"گل های معرفت" رفتیم. کتاب گل‌های معرفت مجموعه‌ای از سه داستان از این نویسنده می‌باشد که "میلارپا"، "ابراهیم آقا و گل‌های قرآن"و " اسکار و بانوی گلی‌پوش" نام دارند. همانطور که از نام مجموعه و یا از نام داستان دوم می‌توان حدس زد این داستانها ارتباط‌هایی با دین و مذهب دارند و در واقع خواننده در هر کدام از آنها در قالب داستان با یک رویکرد دینی برای رسیدن به هدف موردنظر روبرو خواهد شد.

داستان اول که مرا بیشتر به یاد داستانهای پائولو کوئیلو می‌انداخت، میلارپا نام داشت، این داستان به دین بودایی اشاره داشته و تا حدودی به دیدگاه و اعتقاد این مذهب به تناسخ اشاره دارد. در این داستان جوانی به نام سیمون که در پاریس زندگی می‌کند در می‌یابد که سالها پیش در صحرای تبت، در جسم مردی دیگر به نام سواستیکا می‌زیسته و در آن زندگی، دشمنی به نام میلارپا داشته است. او که هر شب این را بصورت یک کابوس می‌بیند طی ماجرایی متوجه می‌شود تنها چاره رهایی‌اش از این کابوس تعریف کردن داستان دشمنش میلارپا آن هم به تعداد صدهزار بار می‌باشد. پس یک بار از آن صدهزاربار را برای من و شمای خواننده‌ی کتاب تعریف می کند.

داستان دوم ابراهیم آقا و گل‌های قرآن نام دارد و به رویکرد اسلام مربوط است. شخصیت اصلی این داستان موسی نام دارد، پسر نوجوان یهودی که زندگی سختی را چه از لحاظ مالی و چه از لحاظ عاطفی پشت سر گذاشته و با پیرمردی مسلمان به نام ابراهیم آقا آشنا می‌شود و این داستان حاصل گفتگوی این دو با یکدیگر است و راهکارهایی که این پیر به نوجوان می دهد.

اما داستان سوم که به نظر من نسبت به دو داستان دیگر داستان بهتری هم است به رویکرد مسیحیت می پردازد. در این قصه پیر داستان زنی به نام مامی رز است که داوطلبانه به کمک یا پرستاری از چنین بیمارانی می‌پردازد. شخصیت اصلی هم کودکی به نام اسکار است که در بیمارستان بستری است و گویا پزشکان امیدی به بهبود بیماری او نمی‌بینند و به پدر و مادرش اعلام می‌کنند چند روزی بیشتر زنده نخواهد ماند. اسکار که  متوجه این موضوع می‌شود بیش از اینکه ناراحت باشد که زندگی‌اش پایان خواهد یافت از این عصبانی است که همه این موضوع را از او مخفی می‌کنند. اما مامی‌رز با همه فرق دارد و نه تنها این موضوع را از اسکار مخفی نمی‌کند بلکه با او درباره‌اش صحبت می‌کند و به همین دلیل ارتباط خوبی با اسکار می گیرد. او برای اینکه بتواند به روزهای باقی مانده‌ی عمر اسکار معنا بخشد به او پیشنهادی می‌کند. پیشنهاد جالبی که مرا به یاد شعری از یک شاعر انگلیسی زبان انداخت. شعری که نام شاعرش را به خاطر ندارم و آن را از زبان جناب حسین الهی قمشه‌ای در یکی از سخنرانی‌هایش شنیده بودم . مضمون شعر این‌گونه بود که شاعر هر روز را به یک زندگی کامل تشبیه کرده بود که انسانها در آن با آغاز هر صبح متولد می‌شدند و در پایان شب عمرشان به پایان می رسید و روز بعد دوباره یک زندگی دیگر و عمری دیگر. وبا این نگاه این زندگی کوتاه چقدرطولانی خواهد بود. در این داستان هم طبق آنچه که پزشکان پیش‌بینی کرده‌اند اسکار کمتر از ده روز زنده خواهد بود و حالا مامی رز به اسکار پیشنهاد می‌دهد هر روزِ باقی‌مانده از زندگی‌اش را چند سال فرض کند و هر روز برای خدا نامه‌ای بنویسد و از او هدیه‌ای بخواهد. شرح این نامه‌ها به همراه خاطرات و مکالمات جالب توجه مامی رز و اسکار این داستان زیبا و البته پر آب چشم را تشکیل می دهد.

---

مشخصات کتابی که من شنیدم : ترجمه سروش حبیبی، نشر صوتی آوانامه، با صدای آرمان سلطان‌زاده، در 4 ساعت و 44 دقیقه

اگر قصد داشتید یادداشت کامل تر و البته مفیدتری درباره این کتاب بخوانید از "اینجا" به یادداشت وبلاگ میله بدون پرچم سری بزنید.

پی نوشت: یکی از کتابهای دیگری که این موضوع داستان سوم یعنی امید به زندگی و معنا دادن به آن را به خوبی بیان می‌کند داستان دختر پرتغالی نوشته‌ی یوستین گردر است که از "اینجا" می توانید یادداشت مربوط به آن در کتابنامه را بخوانید.