تا کتک نخورم آدم نمیشم - عزیز نسین

همیشه بین کتابهای قدیمی خونه یه سری کتاب بود که فقط  روزای خونه تکونی پایان سال می دیدمشون و  تا جایی که یادمه به جز من همه اعضای خونه خونده بودنشون .بخش قابل توجهی از کتابها هم غیر داستانی بودو منم همیشه فکر می کردم هیچکدوم  کتابای جذابی نیستن برا همین هیچوقت سراغشون نرفتم وبا اینکه چند اثر داستانی هم بینشون بود جِدیشون  نگرفتم تا اینکه چند وقت پیش توی یکی از  کانال های فضای مجازی یه  داستان کوتاه صوتی به نام "هِی کمتر شدیم" از مجموعه داستانی تحت عنوان"مگه تو مملکت شماخرنیست"شنیدم که چند وقتیه نسخه صوتیش به بازار اومده.داستانش طنزشیرینی داشت که به فرهنگ ما هم نزدیک بود.بعد از شنیدنش رفتم سراغ کتاب های زیرخاکی خونه و  اولین کتابی که دست گرفتم مجموعه داستان حاضر از همین نویسنده بود.چند تا از داستانها خوب بودند و واقعا من وادار به خندیدن کردن.البته یه نکته دردآوری که بارها در حین خوندن به فکرم می رسید این بود که فقرفرهنگی و بدبختی و بیچارگی مردم ۵۰ سال پیش ترکیه که نویسنده  ازشون نوشته شباهت زیادی به مردم امروز ما داشت.

این کتاب که در گذر سالها با کاغذهای کاهی  رنگ و رو برگشته و تا حدودی پاره پوره  به دست من رسیده  مجموعه ای از داستان های کوتاه" عزیز نسین" است که وقتی در دهه پنجاه خورشیدی به ترجمه رضا همراه رسید وتوسط دنیای کتاب در قطع جیبی منتشرشد شامل ۱۸ داستان کوتاه طنز بود که در این چهل پنجاه سالی که از عمرش میگذره  طی  جابه جایی های فراوون و دست به دست گشتن هِی ازش کم شده و کم شده تا اینکه درحال حاضر فقط ۱۳ داستانش برای من باقی مونده .منم توی این روزای بدون وقتم خوندنمش و در ادامه مطلب هم چند خطی درباره هر یک از داستانها نوشتم.

.......................................

عزیز نسین طبق معرفی ویکیپدیا نویسنده ،مترجم و شاعر ترکیه ای است که با نام اصلی مَحمَت نُصرت در سال ۱۹۱۵ به دنیا آمده و در ۱۹۹۵ از دنیا رفته است .آثار او در دهه چهل ،پنجاه و شصت خورشیدی در ایران مکرر چاپ می شد و خواننده داشت اما در دهه های بعدی هم خوانندگان آثارش کمتر شدند و هم مجوز چاپش دیگر صادر نشد تا اینکه از سال 94 انتشار آثار این نویسنده  در ایران از سر گرفته شد.

 قضیه انتخاب نام  مستعار عزیز نسین هم جالبه:عزیز که نام پدرش بوده و نسین در زبان ترکی به معنی تو چه کاره ای . یعنی درواقع نام مستعارش میشه یه چیز شبیه :عزیز تو چیکاره ای این وسط؟

عزیز نسین در طول عمرش کتابهای طنز زیادی را به چاپ رساند و همچنین سردبیر چندین روزنامه و مجله طنز هم بوده و با توجه به دوره ای که در آن زندگی می کرد گویی زندگی خیلی هم برایش گل و بلبل نبوده چراکه بخاطر دیدگاه های سیاسی چند بار هم راهی زندان شده است.نسین در کشور ما هم کم مورد نوازش مخالفان و دولت ها قرار نگرفت واین تنها به یکی دو دهه اخیر که از انتشار آثارش جلوگیری شد ویا تهمت هایی  فراوانی تنش را در گور لرزاند محدود نمی شودبلکه جایی از زبان مترجم اخیر آثارش می خواندم که در سال 49  بخاطر شکایت سفارت ایران در ترکیه به جرم توهین به شاه ایران  هم 6ماه به زندان  افتاده است. 

............................

 + یه جفت جوراب نایلون 

جوانی که شش ماه است سر کار رفته و حالا هوس زن گرفتن کرده و اعتقاد دارد که زنی مناسب ازدواج است که از طبقه بالای جامعه نباشد و در خانه شوهر بهتر از خانه پدرش زندگی کند . اما وقتی پای صحبت های رئیسش که در جوانی مثل او فکر می کرده می نشیند متوجه می شود که اشتباه می کند.

+ مرگ خوبه اما برای همسایه 

روزنامه نگاری که به فکر این بود که چرا ما به این روز افتاده ایم ؟   و این سوال را طی مقاله ای در روزنامه از مردم می پرسد و به این نتیجه می رسد که همه ما می کوشیم تا مسئولیت هایمان را به گردن دیگران بگذاریم و شهامت لازم برای ابراز عقایدمان را نداریم (البته منظورش از ما مردم ترکیه بود سوء تفاهم نشه،وگرنه ما ایرانی ها که خدای مسئولیت پذیری هستیم).

+ ساعتِ فروشی

وقت طلاست . آیا همه آنهایی که این جمله را به کار می برند به آن اعتقاد دارند ؟

+ تقصیر خودته

اندر مذمت والبته به نوعی لذتِ کنجکاوی و یا اگر بخواهیم واضح تر بگوئیم فضولی مردم در کار همدیگر.

+ راه جلب توریست

راهی که سالها بعد از اصغر آواره ی این  داستان، تایلندی ها آن را جهت جلب توریست  پیش گرفتند و گویا با این راه در جذب توریست های ایرانی بسیار موفق بوده اند. (البته خلاقیت اصغرآواره در بکارگیری این طرح به شکل معکوسش بود) 

+ من اعتراض ندارم

حسن آقا یک پیشه ور بود و دکان بقالی کوچکی داشت.تمام سرمایه اش پنج شش هزارتومان هم نمیشد.برایش ازاتاق اصناف اخطاریه ای میاید که باید پروانه کسب بگیرد و هزینه پروانه هم 600 تومان .

حسن آقا تصمیم می گیرد اعتراض کند و از آنجائیکه بی سواد است یکی از مشتری ها متنی برایش می نویسدو راهی اداره می شود اما در ورودی اداره پایش میرود روی پوست موز و کله پا می شود و با اینکه سر حال است به زور راهی بیمارستان میشود. اما این راهی بیمارستان شدنش و ماجراهایی که برای او اتفاق می افتد  چیزی شبیه به سریال در حاشیه مهران مدیری از آب در میاد.  

+ زن سوزنی 

زنی که عاشق سوزن است و این باعث شده شوهرش حتی در روی فرش و مبل و حتی رختخواب از دست سوزن ها رهایی نداشته باشد.

+ وقتیکه دزد به دزد میزنه 

مردی ژنده پوش که کیف زنی را می دزدد و توسط کلانتر بازداشت می شود. در کیف دزدیده شده مقداری دلار پیدا می شود و کلانتر به دنبال آن است که بفهمد که این دلار ها از کجا آمده است که در این مسیر مجبور به دستگیری یک کامیون آدم می شود و سر آخر به این نتیجه میرسد که آن دزد کیف قاپ از همه با شرف تر است.

+ راهنما

من در استامبول به دنیا آمده ام و آنجا بزرگ شده ام .پدر و مادرم و دوستانشان در استامبول بدنیا آمده اند و اصلا  جد در جدمان استامبولی هستیم. این روزها استامبولی اصیل کمتر پیدا می شود اکثر افراد ساکن در استامبول از شهرستانها و دهات اطراف اومدن.

(این جملات راوی منو به یاد سخنرانی یکی از دوستان اهل تهرانم در دوران دانشجویی انداخت)

این جملات را از زبان یک کارمند دولت می شنویم که 5 سالی بیشتر به بازنشستگی اش نمانده و  به در خواست یکی از دوستانش در خارج از کشور و با توجه به موارد اشاره شده ی فوق تصمیم می گیرد برای چند روزی راهنمای گردشگری یک زوج انگلیسی شود که به شهر او سفر می کنند . این استامبولی عزیز با ملاقات با آنها وگشت و گذار 15 روزه در کنارشان و اطلاعشان از موزه ها و آثار تاریخی به واسطه کتابهایی که خوانده بودندو حتی اطلاع از قهوه خانه و قلیان سراهای استامبول متعجب شده و متوجه می شود که اگر با آنها آشنا نمیشد هیچوقت موفق نمیشد تا پایان عمرش از استامبول دیدن کند.

+ دیوانه 

گویی همه فکر می کنند آدمی که در این دور و زمانه راستگو و درستکار باشد دیوانه است. نکنه همینطوره؟

+ خواهرزاده

ما هفت کارمند قدیمی هستیم که  سالهاست توی یک اتاق با هم کار می کنیم و تا بحال مشکلی نداشتیم و خیلی باهم راحت بودیم . تا اینکه سرو کله آقا تکین به عنوان همکار جدید پیدا میشه و ما متوجه میشیم اون خواهرزاده آقا فشنگ الدینِ بزرگه و به سفارش اون اومده.

+ عموژنرال

من و خانواده ام یک شب مهمان عمو جانم بودیم. عمویی که با درجه سروانی بازنشسته شده اما خود را ژنرال می خواند و برای اعضای فامیل دوهزار بار از خاطرات خدمتش گفته و عادت دارد آنقدر حرف می زند تا سرسام می گیریم.برادرم شب بلند می شود که به دستشویی برود که خیال می کنند دزد آمده و ادامه ماجرا.

+ بابانوئل توقیف شد

مردی که از کودکی در حسرت کادو های بابانوئل مانده و همیشه برایش سوال بوده که چرا بابانوئل همیشه فقط برای خانواده های پولدار کادو می آورد و  برای او نمی آورد وهر سال شب عید به یاد این عقده می افتد و بالاخره در 36 سالگی تصمیم می گیرد خودش بابانوئل را پیدا کند و به پاسخ  این سوال هایش برسد.

...

و این هم  نام چهارداستانی که نامشان در فهرست هست و در کتاب نیست.

+ماه دیگه میشه

+نماز میت

+تنظیم خانواده

+تا کتک نخورم آ دم نمیشم