اورهان پاموک

اورهان پاموک در 7 ژوئن سال 1952 میلادی در محله نیشانتاشی شهر استانبول ترکیه در خانواده ای اصیل، ثروتمند و البته پر جمعیت به دنیا آمد. او تحصیلات متوسطه اش را در کالج امریکایی رابرت در استانبول گذراند و پس از پایان تحصیلات به اصرار خانواده در رشته معماری در دانشکده فنی استانبول مشغول به تحصیل شد اما پس از مدتی این رشته را نیمه تمام رها کرد و در همان دانشگاه در رشته روزنامه نگاری فارغ التحصیل گردید.  هر چند هیچ گاه کار روزنامه نگاری نکرد.

او رمان نویس، فیلم نامه نویس و استاد ادبیات تطبیقی (دانشگاه کلمبیا) است. اونخستین (و تا به امروز آخرین) نویسنده ی اهل کشور ترکیه به حساب می آید که برنده جایزه نوبل ادبیات شده است. پاموک این جایزه را در سال 2006 از آن خود کرد و پس از آن به شهرت جهانی دست یافت، البته از این نکته هم نباید غافل بود که او پیش از دریافت نوبل هم نویسنده شناخته شده ای در جهان به حساب می آمد، بطوریکه آثارش به 46 زبان دنیا ترجمه شده بود که پس از دریافت نوبل به بیش از 60 زبان رسید.

در خصوص سبک نوشتاری اورهان پاموک باید گفت او تقریباً نویسنده ای پست مدرن به حساب می آید و به عقیده بسیاری از کارشناسان او این توانایی را دارد که با نثر ساده اما پر قدرت شخصیت های داستانهایش را شرح دهد، او قصه گوی خوبی است و در کتابهایش داستان را به شکلی روایت می کند که علاوه بر این که داستان به شدت ملموس و آشناست اما در لحظه بسیار غیر ممکن و نا متعارف و متفاوت نیز به نظر می رسد و یا بالعکس.

پاموک  تا کنون دو بار هم به ایران سفر کرده و در بسیاری از کتابهایش به آثار ادبی ایرانی اشاره شده است، او  بر خلاف نویسندگانی مثل ناباکوف که تاثیر پذیری از دیگر نویسندگان را انکار می کردند در گفتگو هایش اشاره کرده که آثار نویسندگانی مثل بورخس و کالوینو همیشه برایش بسیار آموختنی بوده و با خواندن آنها همواره صدای خود را یافته است. او همچنین معروف ترین اثر خود یعنی "نام گل سرخ" را تحت تاثیر رمان "آنک نام گل" نوشته ی اومبرتو اکو نوشته است. او در بخشی از سخنرانی اش در هنگام دریافت جایزه نوبل گفت: " تنها با نوشتن کتاب هایم بود که توانستم جهان اطرافم را بهتر و بیشتر بشناسم. نام من سرخ و کتاب سیاه دید مرا به اصالت گسترده تر کردند و کتاب استانبول و برف سختی های زندگی برون مرزی را برایم معنی کرده اند."

اورهان پاموک در کارنامه ادبی خود تا به امروز 17 رمان و  چند اثر غیر داستانی دارد که از معروفترین رمان های او می توان به جودت بیک و پسران، قلعه سفید، کتاب سیاه،  زندگی نو، موزه معصومیت، استانبول و نام من سرخ اشاره کرد. او هم اکنون به همراه خانواده اش در شهر استانبول زندگی می کند و آخرین رمان منتشر شده از او کتاب "زنی با موهای قرمز" است که در سال 2016 به چاپ رسید.

به نقل از ویکیپدیا اورهان پاموک یکی از اولین نویسندگانی بود که درباره نسل کشی ارامنه درسال های ابتدایی جنگ جهانی اول در ترکیه سخن به زبان آورده است. او در این باره گفته است:"سی هزار کرد و یک میلیون ارمنی در این کشور کشته شده اند. تقریباً هیچ کس جرات نمی کند اسمی از آن ببرد. اما من این کار را می کنم" . این حرفها خیلی هم برایش ارزان تمام نشد و در کشورش توسط گروه هایی تهدید به قتل شد و همچنین تحت فشار حاکمیت قرار گرفت و حتی قرار بر این بود سه سال هم به زندان برود اما محاکمه اش بخاطر شهرت جهانی و مسائل حاشیه ای مربوط به اتحادیه اروپا نیمه کاره رها شد و شاید این را هم بتوان نشانی از قدرت ادبیات دانست.

این نویسنده همچنین در طول زندگی اش دو بار به ایران سفر کرده و در کتاب هایش از عناصر فرهنگی ایران مانند اشعار سعدی، عطار و شاهنامه استفاده کرده است. جالب است که بدانید او در رمان "نام من سرخ" از نگار گری ایرانی و میراث هنری شهرهای مهم ایران، در رمان "کتاب سیاه" از منطق الطیر عطار، در کتاب "زنی با موهای قرمز" از افسانه نبرد رستم و سهراب در شاهنامه فردوسی و به قول خودش در تنها رمان سیاسی اش "برف" از دیدگاه های انقلابی دکتر علی شریعتی بهره برده است. در واقع گویا این نویسنده ترکیه‌ای طبق معمول پیش از خودمان به بسیاری از کارهای خوبی که با ظرفیت فرهنگی کشورمان قابل اجرا بوده را درک کرده و از آن ها بهره برده است. البته من این بار بر خلاف گذشته قصد دارم گلو پاره نکنم و از آنجا که او هم خودش را از دوستداران فرهنگ ایرانی معرفی می کند بجای ناراحت بودن ترجیح می‌دهم به خاطر خلق چندین اثر هنری مدرن از خوبی های این فرهنگ، خوشحال باشم.

.......

یادداشت بعدی وبلاگ درباره اولین رمان منتشر شده اورهان پاموک خواهد بود، کتابی که تا حدودی با همه این مسائلی که تا اینجا درباره نویسنده و سبک نوشتنش عنوان شد متفاوت است، کتاب "جودت بیک و پسران".